Trong những năm qua, các cấp ủy đảng, chính quyền và các tổ chức trong hệ thống chính trị của xã An Thọ luôn quan tâm chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác dân vận trong mọi lĩnh vực, đặc biệt năm 2023 địa phương tập trung cao công tác dân vận trong lĩnh vực bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng triển khai thực hiện các dự án tuyến đường nối tỉnh lộ 354 qua Khu công nghiệp Kiến Thụy đoạn qua địa bàn xã An Thọ.

    Tập trung tuyên truyền làm Dự án đầu tư xây dựng đường nối tỉnh lộ 354 có quy mô xây dựng tuyến đường với chiều dài 14,8 km, theo tiêu chuẩn đường cấp III đồng bằng 4 làn xe cơ giới. Dự án được xây dựng qua các xã: Ngũ Phúc, Kiến Quốc, Tân Trào, Đại Hà, Ngũ Đoan, Đoàn Xá (huyện Kiến Thụy) và xã An Thọ (huyện An Lão). Làm tuyến đường nối tỉnh lộ 354 qua Khu công nghiệp Kiến Thụy đây là quyết tâm thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045 của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Hải Phòng. Mục tiêu xây dựng tuyến đường là kết nối với đường bộ ven biển, khu công nghiệp Kiến Thụy nhằm thu hút đầu tư trong khu vực, nâng cao hiệu quả khai thác tuyến đường bộ ven biển, giảm ùn tắc giao thông tại các cửa ngõ vào trung tâm thành phố Hải Phòng từ phía Tây và Tây Nam. Góp phần hoàn thiện hạ tầng giao thông, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, kết nối liên vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội thành phố, tạo điều kiện cho huyện Kiến Thụy, An Lão và các địa phương lân cận trong đó có địa phương xã An Thọ phát huy được các tiềm năng, thế mạnh của địa phương, là cơ sở, điều kiện thu hút các doanh nghiệp vào đầu tư thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội và nâng cao khả năng phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu hộ cứu nạn; củng cố an ninh, quốc phòng. Dự án hoàn thành đây là đòn bẩy cho phát triển xã An Thọ, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng từ nay trở đi An Thọ không còn là xã duy nhất của huyện An Lão không có đường quốc lộ đi qua. Đây là tiềm năng lớn trong phát triển kinh tế, văn hoá xã hội của địa phương.

    Thu hồi đất giải phóng mặt bằng trên địa bàn xã An Thọ tuyến đường nối tỉnh lộ 354 qua Khu công nghiệp Kiến Thụy đoạn qua địa bàn xã có chiều dài 2,6 km, tổng diện tích đất thu hồi 72.062 m2. Trong đó: đất nông nghiệp 68.450,3 m2, đất ở 1.564,7 m2, đất nghĩa trang nhân dân 2.047 m². Nghĩa trang Quán Mả có từ lâu đời được hình thành từ khi thành lập làng, xã với tổng diện tích 12.450 m² thuộc địa phận thôn Trần Thành, xã An Thọ là nơi để hài cốt an nghỉ của thân nhân người quá cố của người dân thôn Nam Sơn I, thôn Nam Sơn 2, thôn Trần Thành, thôn Văn Khê, có 1.333 phần mộ. Dự án đường tuyến đường nối tỉnh lộ 354 qua Khu công nghiệp Kiến Thụy đoạn qua địa bàn xã An Thọ khó khăn nhất là đường đi qua nghĩa trang phải thu hồi 2.047 m², là diện tích đất đã để mộ (hài cốt), tới đây tiếp tục để mộ cho người quá cố của một số hộ gia đình, dòng họ, đã xây tường bao quanh, mua đất san lấp mặt bằng, ổn định làm nghĩa trang từ nâu. Trên phần đất nghĩa trang cần giải phóng có 171 ngôi mộ của 04 dòng họ và 21 hộ gia đình. Phần mộ trí có trên diện tích phải thu hồi có rất nhiều ngôi mộ đã tồn tại hàng trăm, có cả những ngôi mộ tổ lâu đời của một số dòng họ, có ngôi mộ tổ được xây dựng lăng theo kiến trúc cổ, giá trị cả tỷ đồng, còn giá trị về mặt tinh thần, tâm linh của dòng họ thì không thể tính nổi. Những phần hài cốt này là những người quá cố đã an nghỉ lâu đời, đây là những người đã bỏ bao máu xương, mồ hôi công sức xây dựng, thành lập lên làng xã hiện nay cũng như cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước và cho sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Về phần mộ chìm không xác định có gần 200 ngôi mộ (vô danh) không có người nhận cũng phải di dời giải phóng mặt bằng để làm đường.

    Di dời mồ mả, hài cốt của các thân nhân, liên quan đến nhiều gia đình trong họ, di dời đi phải được sự thống nhất của người thân và tất các gia đình, trong họ đều có ý kiến đồng thuận thì mới thức hiện được việc di dời. Cộng với việc trong tiềm thức văn hóa, phong tục, tập quán và tín ngưỡng của người Việt, mồ mả của tổ tiên, cha ông là nơi linh thiêng, bất di bất dịch. “mồ yên, mả đẹp” cho người chết theo truyền thống của người Việt Nam. Dự án đường tuyến đường nối tỉnh lộ 354 qua Khu công nghiệp Kiến Thụy đoạn qua địa bàn xã An Thọ thành phố không có bố trí đất làm nghĩa trang mới để di chuyển, các hộ tự tìm đất càng gây khó khăn cho việc tuyên truyền vận động thân nhân những gia đình, dòng họ có mộ phải di dời.

    Xác định Dự án đường tuyến đường nối tỉnh lộ 354 qua Khu công nghiệp Kiến Thụy đoạn qua địa bàn xã An Thọ. Công tác di dời mộ tuyến đường đi qua cần giải phóng được đánh giá là nhiệm vụ khó khăn nhất trong công tác giải phóng mặt bằng của dự án đoạn qua xã An Thọ bởi nó liên quan đến vấn đề văn hóa tâm linh, tín ngưỡng của người dân. Ngay khi có thông báo thu hồi đất, giải phóng mặt bằng dự án đường. Địa phương đã dành sự quan tâm đặc biệt trong công tác vận động tuyên truyền di dời mộ. Địa phương đã tiến hành họp với các hộ gia đình, dòng họ có phần mộ cần phải di dời theo kế hoạch để tuyên truyền làm công tác dân vận, vận động các hộ dân, dòng họ và cán bộ nhân dân nắm được chủ trương, chính sách về hỗ trợ bồi thường, giải phóng mặt bằng phục vụ cho việc triển khai, thực hiện các dự án để phát triển kinh tế, xã hội đem lại lợi ích chung cho người dân thành phố. Tiếp đó thực hiện quy chế dân chủ cơ sở địa phương, đã tổ chức hội nghị đối thoại trực tiếp với các hộ gia đình, dòng họ có mộ cần phải di chuyển để tiếp nhận xử lý giải quyết các nội dung kiến nghị có liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng. Cùng với việc xác định giải phóng mặt bằng đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, liên quan trực tiếp đến nhiều tổ chức, nhiều hộ gia đình, nhiều người dân, là lĩnh vực khó khăn, phức tạp và nhạy cảm, Đảng ủy xã đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo gắn việc thực hiện công tác dân vận khéo triển khai thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương. Vai trò của công tác dân vận đồng hành cùng với chính quyền Uỷ ban nhân dân xã phối hợp chặt chẽ với các tổ chức thành viên khối dân vận, cơ sở phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng tổ chức, cá nhân thực hiện. UBND xã đã phối hợp tốt với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp tổ chức triển khai các nội dung như: công khai dự án, văn bản quy phạm pháp luật về bồi thường hỗ trợ di chuyển mộ, để nhân dân nắm được. Qua rà soát, nắm chắc tình hình đời sống, tâm tư nguyện vọng của các hộ gia đình, dòng họ bị ảnh hưởng bởi dự án để kịp thời tuyên truyền, động viên và tham mưu đề xuất với cấp ủy, chính quyền các cấp có những giải pháp hỗ trợ đền bù phù hợp. Ngoài ra trong tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện giải phóng mặt bằng còn thành lập các tổ, nhóm nòng cốt tuyên truyền chính sách, pháp luật về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng để tập trung tuyên truyền, vận động đối với các hộ gia đình hội viên, đoàn viên và nhân dân còn băn khoăn, vướng mắc. Qua các mô hình đã tuyên truyền, vận động 100% cán bộ, đảng viên, hội viên, đoàn viên gương mẫu thực hiện di chuyển mộ của gia đình, dòng họ trước để giải phóng mặt bằng để nhân dân làm theo.

    Kết quả, sau thời gian tích cực vào cuộc vận động, tuyên truyền làm công tác dân vận của cả hệ thống chính trị, các gia đình, dòng họ người dân có mộ phải di dời đã đồng thuận vì nhận thức được vai trò quan trọng, thiết yếu của dự án đường nối tỉnh lộ 354 qua Khu công nghiệp Kiến Thụy đoạn qua địa bàn xã An Thọ có ý nghĩa vô cùng quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội để xã An Thọ nói riêng huyện An Lão nói chung phát triển góp phần quan trọng thúc đẩy để địa phương đạt tiêu chí huyện Nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2022 - 2025. Từ đó ngay sau khi có phướng án đền bù hỗ trợ các gia đình, dòng họ có mộ phải di dời giải phóng mặt bằng làm đường 100% hộ gia đình, dòng họ có phần mộ trong diện di dời đều nhất trí. Từ việc gia đình bảo nhau, dòng họ bảo nhau, hàng xóm động viên nhau, thôn làng nhất trí một lòng chấp hành nghiêm túc chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước. Các gia đình chủ động xem ngày lành, giờ tốt để di dời mộ, chỉ trong vòng 1,5 tháng (45 ngày), cả 171 ngôi mộ của 04 dòng họ và 21 hộ gia đình đều đã được di chuyển, xây cất xong, yên vị trong khu nghĩa trang tập trung, ở một khu riêng trong nghĩa trang của làng hoàn thành xong trước tiến độ.

    Di chuyển phần mộ có người nhận đã khó khăn, di chuyển mộ không có người nhận (mộ nổi) lại càng khó khăn, đặc biệt mộ (chìm) nằm dưới lòng đất không nhìn thấy càng khó khăn gấp bội, liên quan đến đơn vị thi công, đào xúc bằng máy va vào là tiểu bị vỡ phải bốc hót sang tiểu mới tìm được người làm công việc này là không hề đơn giản liên quan đến vấn đề tâm linh sang tiểu. Dự án không bố chí đất di chuyển mộ vô danh. Đất nghĩa trang địa phương quy hoạch cũ do các làng quản lý làng bỏ kinh phí mua cát sang lấp mặt bằng càng khó khăn cho việc di chuyển phần mộ vô danh về đây. Mức hỗ trợ di chuyển mộ vô danh quá thấp nếu phải trả tiền cho làng đã san lấp mặt bằng trước đây nữa thì không đủ kinh phí di chuyển mộ. Đứng trước những khó khăn trên trong quá trình thực hiện đòi hỏi làm công tác dân vận phải hết sức khéo léo vận dụng. Để phát huy hiệu quả của công tác “dân vận khéo” xã tiếp tục huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó phát huy vai trò trách nhiệm của trưởng làng văn hoá Đại Phương Lang đứng ra vận động nhân dân trong làng đồng thuận nhất trí di chuyển mộ vô danh về khu nghĩa trang nhân dân của làng để bởi phần lớn mộ vô danh hài cốt người quá cố là thân nhân của người dân trong làng bị thất lạc. Nhờ làm tốt công tác dân vận, tất cả người dân trong làng đều đồng lòng, thống nhất cao trong việc chung tay thực hiện di chuyển các phần mộ vô chủ tại tuyến đường cần giải phóng đưa về nơi tập trung thuận lợi cho người dân đến chăm lo hương khói. Đến thời điểm 30/8/2023 đã di dời 141 ngôi mộ vô danh về nơi tập trung, được xây dựng khang trang nhờ sự đồng lòng chung sức của nhân dân làng văn hoá Đại Phương Lang vừa hoàn thành giải phóng mặt bằng không làm ảnh hưởng đến thi công, vừa để chăm lo hương khói cho những người đã khuất được đầy đủ, trọn vẹn hơn. Để sau này vào dịp lễ, Tết, rằm tháng 7 hàng năm, người dân đến thắp hương trên những phần mộ không có người thân chăm sóc đảm bảo cả về nhân văn.

    Mô hình “Dân vận khéo” về việc di chuyển hàng trăm ngôi mộ trong đó có cả mô vô danh trên địa bàn về nơi tập trung để giải phóng mặt bằng Dự án đường tuyến đường nối tỉnh lộ 354 qua Khu công nghiệp Kiến Thụy đoạn qua địa bàn xã An Thọ của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã An Thọ không chỉ thuận lợi cho phát triển kinh tế xã hội, thuận lợi chăm lo hương khói mà còn thể hiện tính nhân văn, tình nghĩa đó việc làm này rất đáng được biểu dương và nhân rộng./.